Wiele par mimo długich starań nie może doczekać się potomka. Jakie mogą być przyczyny problemów z zajściem w ciążę?
Większość kobiet i mężczyzn, zakładając rodzinę marzy, by ta z czasem się powiększyła. Niestety okazuje się, że u niektórych mimo starań potomek się nie pojawia. Dlaczego tak się dzieje i czy można temu jakoś zaradzić?
Niepłodność jako choroba społeczna
Skala zjawiska, jaką jest niepłodność w ostatnich latach znacznie wzrosła – do tego stopnia, że Światowa Organizacja Zdrowia postanowiła uznać ją za chorobę społeczną. Niektórzy błędnie myślą, że już po pierwszym miesiącu starań kobieta powinna być w ciąży, a jeśli tak się nie stanie, to oznacza jakiś problem. Nic bardziej mylnego. Często potrzeba trochę czasu, zanim dziecko zostanie poczęte. Do kliniki leczenia niepłodności kobiety przed 30. rokiem życia powinny się zgłosić najwcześniej po roku bezskutecznych starań o dziecko, panie od 30. do 40. roku życia – po pół roku.
Wiele par jest przekonanych, że skoro nie doczekali się dziecka, to najwidoczniej „natura tak chciała”, jednak współcześnie medycyna jest na tyle rozwinięta, że w wielu przypadkach, gdy uda się ustalić przyczynę problemu – można mu szybko zaradzić.
Przyczyny niepłodności u kobiet
Szacuje się, że problem z zajściem w ciążę leży w 40% przypadków po stronie kobiety i w 40% po stronie mężczyzny, z kolei w pozostałych 20% winni są oboje lub nie udaje się ustalić przyczyny niepłodności.
U kobiet niepłodność najczęściej powodowana jest zespołem policystycznych jajników (PCOS). Jest to zaburzenie hormonalne, które charakteryzuje się zbyt dużą ilością męskich hormonów płciowych – androgenów we krwi. Choroba ta objawia się zazwyczaj zaburzeniami miesiączkowania a w efekcie brakiem jajeczkowania i niepłodnością. Zakłada się, że do PCOS dochodzi w wyniku zaburzeń enzymu, który jest odpowiedzialny za wytwarzanie hormonów męskich w nadnerczach i jajnikach. Leczenie policystycznych jajników zazwyczaj zaczyna się od zwiększenia aktywności fizycznej kobiety i redukcji masy ciała. Do tego dochodzi leczenie farmakologiczne, które mają poprawić nierównowagę hormonalną. Bardzo często udaje się to wyleczyć, dzięki czemu kobietta ma później szansę na macierzyństwo.
Innym częstym problemem (po stronie kobiety) niepłodności jest endometrioza. Dolegliwość ta polega na migracji tkanki wyściełającej macicę (endometrium) poza nią. Ogniska endometrium zazwyczaj pojawiają się w jajowodach lub jajnikach, rzadziej na płucach czy jelitach. Choroba ta jest zazwyczaj bezobjawowa, czasem zdarzają się bóle w okolicach krzyża, podczas oddawania moczu czy wypróżniania się. Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby. Pomóc może laparoskopia.
Problem z poczęciem dziecka może być spowodowany także mięśniakami macicy. Szacuje się, że nawet co czwarta kobieta w wieku 30-50 lat ma przynajmniej jeden bądź więcej mięśniaków. Objawiają się one długotrwałymi miesiączkami, problemami z zajściem w ciążę, a także poronieniami. W zależności od ich wielkości lekarz podejmuje decyzję o leczeniu farmakologicznym bądź operacji.
Inne przyczyny niepłodności u pań to:
- polipy (jeśli występują w trzonie macicy);
- stany zapalne miednicy mniejszej (często występuje po sztucznym poronieniu);
- niewydolność jajników (może być spowodowana np. czynnikami immunologicznymi i terapią przeciwnowotworową);
- hiperprolaktynemia (zbyt duże stężenie prolaktyny w organizmie);
- przebyte operacje (w obrębie jamy brzusznej);
- zaburzenia owulacji;
- uszkodzenie jajowodów;
- choroby tarczycy;
- zespół Turnera (zaburzenie genetyczne polegające na obecności dwóch chromosomów X);
- otyłość,
- rzeżączka (oraz wiele innych chorób, które przenosi się drogą płciową);
- alkoholizm;
Przyczyny niepłodności u mężczyzn
W przypadku panów niepłodność zazwyczaj spowodowana jest obniżonymi parametrami nasienia, zazwyczaj są to:
- asthenospermia – zmniejszona ruchliwość plemników;
- oligospermia – zbyt mało plemników, mniej niż 15 mln na mililitr;
- teratospermia – zbyt mało (poniżej 4%) plemników jest prawidłowo zbudowanych;
- niedobór hormonu FSH;
- niedoczynność tarczycy;
- infekcja w obrębie najądrzy bądź gruczołu krokowego.
Powyższe przypadki nie oznaczają braku szansy na poczęcie potomka, jednak ograniczają szanse na zapłodnienie. Jeśli jednak mężczyzna ma azoospermię, czyli całkowity brak plemników w spermie, to oznacza to całkowitą niepłodność.
Przeczytaj też: Czy dieta i ćwiczenia mogą utrudniać zajście w ciąże?
Zdjęcie główne: Maksymiv Iurii/ adobestock.com
